Nhắc đến những ngôi nhà ba gian truyền thống, chúng ta sẽ nhớ đến hình ảnh những căn nhà mái ngói, tường gạch xây với hàng hiên dài và hàng cửa bức bàn đục chạm đặc sắc. Và từ lâu cửa bức bàn không chỉ có ý nghĩa bảo vệ cho căn nhà, mà nó còn trở thành một phần tạo nên vẻ đẹp của công trình nhà gỗ này. Cửa bức bàn không chỉ có một kiểu mà có đến 3 kiểu khác nhau. Chúng ta cùng khám phá về những chiếc cửa này thông qua nội dung bài viết dưới đây.
Tham khảo thêm ý nghĩa của bức bàn trong căn nhà gỗ cổ truyền
Một vài nét về cửa bức bàn trong căn nhà ba gian truyền thống
Cửa bức bàn hay còn có tên gọi khác là bích bàn là cấu kiện không thể thiếu trong căn nhà gỗ cổ truyền.
- Vị trí của cửa: Nằm giữa hai cột của hàng cột con trong khu vực hiên gian nhà gỗ. Cửa ngăn cách không gian sinh hoạt giữa bên trong và bên ngoài nhà.
- Về cấu tạo hàng cửa bức bàn: Cửa được ghép với nhau từ các cánh. Các cánh thường là số chẵn như: 2 cánh, 4 cánh, 6 cánh. Phổ biến nhất hiện nay là những ngôi nhà cổ truyền với cửa bức bàn làm 4 cánh.
- Cấu tạo một cánh cửa bức bàn: Mỗi cánh cửa sẽ được chia thành 5 phần bao gồm 3 lá cổ và 2 pano lớn nằm đan xen với nhau.
3 kiểu cửa bức bàn phổ biến trong nhà ba gian truyền thống
Trong căn nhà ba gian truyền thống, có 3 kiểu cửa bức bàn phổ biến đó là: cửa bức bàn pano đặc, cửa bức bàn thượng song hạ bản và cửa bức bàn đục thủng. Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu kỹ về 3 loại cửa này dưới đây.
Cửa bức bàn pano đặc trong nhà ba gian truyền thống
Gọi là cửa bức bàn pano đặc vì các tấm pano trên cánh cửa không đục thủng hay làm chấn song mà làm đặc và đục chạm hoa văn cả hai mặt.
Pano phía trên thường đục hoa văn ngũ phúc lâm môn, còn pano phía dưới thì đục đa dạng hơn với bộ tứ quý “tùng, cúc, trúc, mai” hay tứ quả “đào, lê, thủ, lựu” hay hoa văn tứ quý hóa tứ linh vô cùng đặc sắc.
Cửa bức bàn thượng song hạ bản
Cái tên thượng song hạ bản bắt nguồn từ hình dáng của chiếc cửa. Cửa có pano phía trên đục chấn song nên gọi là “thượng song” và pano phía dưới làm theo kiểu pano đặc nên gọi là “hạ bản”.
Các thanh song tạo sự thông thoáng cho căn nhà, không khí có thể lưu thông, luân chuyển qua những chấn song gỗ. Kiểu cửa này có điểm đặc biệt đó là thường chỉ lắp ở các công trình tôn giáo như: nhà từ đường, chùa…
Cửa bức bàn pano đục thủng
Cửa bức bàn đục thủng được làm khá kỳ công với phần pano phía trên đục thủng hoa văn vô cùng đẹp mắt. Hoa văn đục thủng thường là hoa văn ngũ phúc lâm môn. Kiểu cửa vừa đem đến sự độc đáo cho khu vực hiên, vừa đem lại sự thông thoáng cho căn nhà gỗ.
Pano phía dưới của cửa thì làm theo kiểu pano đặc. Hoa văn chạm khắc không có quá nhiều sự khác biệt so với những mẫu cửa trên.
Như vậy, với bài viết vừa rồi chúng tôi đã gửi cho quý vị đến 3 kiểu cửa bức bàn phổ biến nhất trong căn nhà ba gian truyền thống. Hiện nay dù có nhiều mẫu mã kiểu dáng khác cửa nhà khác nhau. Những cửa bức bàn vẫn tồn tại và được thi công trong căn nhà gỗ, như một phần đặc trưng và không thể tách biệt với ngôi nhà cổ truyền này.
Thông tin về nhà gỗ Phúc Lộc
Số điện thoại: 0973812666
Nhận tư vấn thiết kế: Th.s kiến trúc sư Nguyễn Huy Khiêm
Xưởng sản xuất: xã Cần Kiệm, huyện Thạch thất, Tp Hà Nội (dưới chân núi chùa Tây Phương)
>Tham khảo thêm video về nhà gỗ truyền thống Bắc Bộ
>Tham khảo thêm những dự án nhà gỗ đẹp